VERGİ USUL KANUNU, GELİR VERGİSİ KANUNU VE
KURUMLAR
VERGİSİ KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI
HAKKINDA KANUN
Kanun
No. 5024 |
|
Kabul Tarihi : 17.12.2003
|
(5228 SAYILI
KANUNLA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERİN İŞLENMİŞ HALİ)
MADDE
1. -
4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 274 üncü maddesi aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Madde 274. – Emtia, maliyet bedeliyle
değerlenir. Emtianın maliyet bedeline nazaran değerleme günündeki satış
bedelleri % 10 ve daha fazla bir düşüklük gösterdiği hallerde mükellef, maliyet
bedeli yerine 267 nci maddenin ikinci sırasındaki usul hariç olmak üzere, emsal
bedeli ölçüsünü tatbik edebilir. Bu hüküm 275 inci maddede yazılı mamuller için
de uygulanabilir.
MADDE
2. -
213 sayılı Kanunun mükerrer 298 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki
şekilde değiştirilmiştir.
Mükerrer
Madde 298. - A) Malî tablolarda yer alan parasal olmayan kıymetler aşağıdaki
hükümlere göre enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur.
1.
Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi
mükellefleri fiyat endeksindeki artışın, içinde bulunulan dönem dahil son üç
hesap döneminde %100'den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10'dan fazla
olması halinde malî tablolarını enflasyon düzeltmesine tâbi tutarlar. Enflasyon
düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona
erer.
Kapsama giren mükellefler, geçici vergi
dönemlerinin sonu itibarıyla malî tabloları düzenlemek ve enflasyon düzeltmesi
yapmak zorundadırlar. Geçici vergi dönemlerinde yukarıda belirtilen oranların
tespitinde, son üç hesap dönemi yerine üçer aylık dönemlerin son ayı dahil
önceki otuzaltı ay ve içinde bulunulan hesap dönemi yerine son oniki ay dikkate
alınır. Bir hesap dönemi içindeki geçici vergi dönemlerinin herhangi birinde
düzeltme yapılması halinde takip eden geçici vergi dönemlerinde ve içinde
bulunulan hesap dönemi sonunda da düzeltme yapılır.
Bakanlar Kurulu;
bu maddede yer alan % 100 oranını % 35'e kadar
indirmeye veya tekrar kanunî seviyesine kadar yükseltmeye, % 10 oranını ise %
25'e kadar çıkarmaya veya tekrar kanunî seviyesine kadar indirmeye yetkilidir.
2.
Bu maddenin uygulanmasında;
a)
Parasal olmayan kıymetler; parasal kıymetler dışındaki kıymetleri,
b)
Parasal kıymetler; Türk Lirasının değerindeki değişmeler karşısında nominal
değerleri aynı kaldığı halde satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters
yönde değişen kıymetleri (Yabancı paralar da parasal kıymet olarak dikkate
alınır.),
c)
Enflasyon düzeltmesi; parasal olmayan kıymetlerin enflasyon düzeltmesinde
dikkate alınacak tutarlarının düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle, malî
tablonun ait olduğu tarihteki satın alma gücü cinsinden hesaplanmasını,
d)
Düzeltme katsayısı; malî tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin,
düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde
edilen katsayıyı,
e)
Ortalama düzeltme katsayısı; malî tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat
endeksinin, bu endeks ile bir önceki dönemin sonundaki fiyat endeksi toplamının
ikiye bölünmesi sonucu bulunan endekse bölünmesiyle elde edilen katsayıyı,
f)
Fiyat endeksi (TEFE); Devlet İstatistik Enstitüsünce Türkiye geneli için
hesaplanan ve ilân edilen Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksini,
g)
Reel olmayan finansman maliyeti; her türlü borçlanmada, borç tutarlarına
(yabancı para üzerinden borçlanmalarda BORCUN ALINDIĞI TARİHTEKİ (Önceki hali :
düzeltme tarihindeki) Türk Lirası karşılıklarına), borcun kullanıldığı döneme
ait TEFE artış oranının uygulanması suretiyle hesaplanan tutarı,
h)
Toplulaştırılmış yöntemler;
aa)
Basit ortalama yöntemi; gelir tablosu kalemleri ile stokların düzeltmede esas alınacak tarihlere bağlı
kalınmaksızın dönem ortalama düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle
enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmasını,
ab)
Hareketli ağırlıklı ortalama yöntemi; dönem sonu stok ve dönem içinde satılan
mal maliyetinin enflasyon düzeltmesine esas alınacak tutarlarının hareketli
ağırlıklı ortalama düzeltme katsayısı ile çarpılması suretiyle enflasyon düzeltmesine
tâbi tutulmasını (Bir önceki döneme ait düzeltilmiş satılan mal maliyeti
enflasyon düzeltmesi yapılan dönemin sonuna taşıma katsayısı uygulanarak
taşınır. Bu hesaplamalarda amortisman ve reel finansman giderleri,
endekslenmeden dikkate alınır.),
i)
Hareketli ağırlıklı ortalama düzeltme katsayısı; enflasyon düzeltmesine tâbi
tutulmuş dönem başı stokun ilgili dönemin sonuna taşınmış değeri ile dönem içi
alış ve giderlerin enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş değerleri toplamının,
dönem başı stok ile dönem içi alış ve giderlerin enflasyon düzeltmesine esas
alınacak tutarlarının toplamına bölünmesi ile bulunan katsayıyı,
j)
Taşıma; malî tablolardaki parasal ve parasal olmayan tutarların, taşıma
katsayısı kullanılarak ilgili dönemin sonundaki yeni değerlerinin hesaplanması
işlemini,
k)
Taşıma katsayısı; malî tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin, bir
önceki dönemin sonundaki (yıl içinde işe başlayanlarda, işe başlanılan aya
ilişkin) fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayıyı,
l)
Enflasyon fark hesapları; parasal olmayan kıymetlerin düzeltme işlemi sonrası
değeri ile düzeltme öncesi değeri arasındaki farklarının kaydedildiği
hesapları,
m)
Enflasyon düzeltme hesabı; parasal olmayan kıymetlerin düzeltilmesi sonucu
oluşan farkların kaydedildiği hesabı (Bu hesap enflasyon fark hesapları ile
karşılıklı olarak çalışır. Parasal olmayan aktif kıymetlerin enflasyon
düzeltmesine tâbi tutulması sonucu oluşan farklar bu hesabın alacağına, parasal
olmayan pasif kıymetlerin enflasyon düzeltmesine tâbi tutulması sonucu oluşan
farklar ise borcuna kaydedilir. Enflasyon düzeltme hesabının bakiyesi gelir
tablosuna aktarılmak suretiyle kapatılır.),
n)
Net parasal pozisyon; parasal varlıklarla parasal yükümlülükler arasındaki
farkı,
İfade
eder.
3.
Düzeltme işleminde aşağıdaki tarihler
esas alınır:
a)
Alış bedeli ile değerlenen menkul kıymetlerle malî duran varlıklar için; satın
alma tarihi.
b)
İlk madde ve malzeme, ticari mallar,
yarı mamul ve mamul stokların maliyetine dahil edilen unsurlar, yıllara sarî
inşaat ve onarım işlerinde maliyeti oluşturan unsurlar, gelecek aylara ve
yıllara ait giderler, maddî duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan
unsurlar, maddî olmayan duran varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar,
özel tükenmeye tâbi varlıklar ve bu varlıkları oluşturan unsurlar, yıllara sarî
inşaat ve onarım hakedişleri, haklar ve şerefiyeler için; defterlere kayıt
tarihi (Bunlara mahsuben verilen veya alınan parasal olmayan avanslar, ödeme
veya tahsil tarihinden mahsup tarihine kadar düzeltilir.).
c)
Parasal olmayan alınan depozito ve teminatlar ile avanslar, nakit olarak ödenmiş sermaye, hisse senetleri
ihraç primleri, hisse senedi iptal kârları için; tahsil tarihi.
d)
Parasal olmayan verilen depozito ve teminatlar ile avanslar için; ödeme tarihi.
e)
Aynî sermaye olarak konulan kıymetler için; mülkiyetin intikal ettiği tarih.
f)
Kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve net dönem kârının sermayeye ilave edilmesi
dolayısıyla artırılan sermaye için; tescil tarihi.
g)
Nakdî sermaye karşılığı alınan hisse senetleri için; ödeme tarihi, aynî sermaye
karşılığı alınan hisse senetleri için; sermaye olarak konulan kıymetlerin
mülkiyetinin intikal ettiği tarih, temettü karşılığı alınan hisse senetleri
için; iştirak edilen şirket sermayesinin tescil tarihi.
h)
Parasal olmayan karşılıklar için; ilgili olduğu kıymetin düzeltmeye esas
tarihi.
4.
Düzeltme işleminde bu Kanunda yer alan değerleme hükümlerine göre tespit edilen
tutarlar esas alınır. Ancak stokların, satılan malın ve maddî duran varlıkların
maliyet bedeline ve malî duran varlıkların alış bedeline intikal ettirilen reel
olmayan finansman maliyetleri düşüldükten sonra bulunan tutarlar düzeltmeye
tâbi tutulur. Toplulaştırılmış yöntemlerle düzeltmeye tâbi tutulan kıymetlerin
alış veya maliyet bedeline intikal ettirilen
reel olmayan finansman maliyetlerinin düşülmesi ihtiyarîdir.
Mükellefler;
reel olmayan finansman maliyetini, toplam finansman maliyetlerine, ilgili
döneme ait TEFE artış oranının dönem ortalama ticari kredi faiz oranına
bölünmesi suretiyle belirlenen oranı uygulayarak da tespit edebilirler. Ancak
bu yöntemi seçen mükellefler seçtikleri yöntemden bu seçimi yaptıkları hesap
dönemi dahil üçüncü hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.
Belgelerde
ayrıca gösterilen vade farklarının reel olmayan kısımları ile üç aydan fazla
vadeli olan ve vade farkı düzenlenen belge üzerinde ayrıca gösterilmeyen
işlemlerde alacak ve borç senetlerinin reeskont işlemine tâbi tutulmasında esas
alınan Merkez Bankasınca uygulanan faiz oranı kullanılarak hesaplanan vade
farkı tutarının reel olmayan kısımları bu madde hükümlerine tâbi tutulur.
(5228
s.y. ile kaldırılan hüküm : Borsada işlem gören hisse senetleri, değerleme
günündeki borsa rayici ile dikkate alınır. Bunlar için ayrıca düzeltme
yapılmaz.)
5.
Mükellefler düzeltme işleminde Maliye Bakanlığınca belirlenen toplulaştırılmış
yöntemleri uygulayabilirler. Ancak toplulaştırılmış yöntemlerden birini seçen
mükellefler seçtikleri yöntemden, bu seçimi yaptıkları hesap dönemi dahil
üçüncü hesap döneminin sonuna kadar dönemezler.
Enflasyon
düzeltmeleri, ilgili kıymetlere ait fark hesaplarına ve enflasyon düzeltme
hesabına kaydedilir.
Yıllara
sarî inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve hakedişlere ilişkin düzeltmeler,
enflasyon düzeltme hesabı yerine yıllara sarî inşaat enflasyon düzeltme
hesabına kaydedilir. Bu hesap işin bitiminde kâr/zarar hesabına intikal
ettirilir.
Düzeltme
sonucu bulunan tutarlar, izleyen dönemde enflasyon düzeltmesi yapılıp
yapılmadığına bakılmaksızın, izleyen dönemin başlangıç değerleri olarak dikkate
alınır.
Pasif
kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba
nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı
dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur. ANCAK ÖZ SERMAYE KALEMLERİNE AİT
ENFLASYON FARKLARI DÜZELTME SONUCU OLUŞAN GEÇMİŞ YIL ZARARLARINA MAHSUP
EDİLEBİLİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNCE SERMAYEYE İLAVE EDİLEBİLİR; BU
İŞLEMLER KAR DAĞITIMI SAYILMAZ. (Önceki hali : Ancak öz sermaye kalemlerine ait
enflasyon fark hesapları kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave
edilebilir, bu işlem kar dağıtımı sayılmaz.)
Enflasyon
düzeltmesine tâbi tutulan değerlerin elden çıkarılması halinde, bunlara ilişkin
enflasyon düzeltme farkları maliyet addolunur.
Matrahın
tespitinde, kanunen kabul edilmeyen giderler, istisnalar ve geçmiş yıl malî
zararları enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarları ile dikkate alınır.
6.
Amortismanlar ve itfa payları, düzeltilmiş değerler üzerinden hesaplanır.
Kazançlarını
işletme hesabı esasına göre tespit eden mükellefler ile serbest meslek erbabı
da amortismana tâbi iktisadi kıymetlerini bu maddede belirtilen hükümlere göre
düzeltilmiş tutarları üzerinden amortismana tâbi tutabilirler.
7.
Enflasyon düzeltmesi uygulanmayan bir hesap döneminden sonra enflasyon düzeltme
şartlarının yeniden oluşması halinde; enflasyon düzeltmesi yapılan en son
dönemden başlamak üzere enflasyon düzeltmesi yapılır. Bu şekilde belirlenen
geçmiş yıl kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul
edilmez. Ancak, matrahın tespitinde geçmiş yıl malî zararları mukayyet
değerleri ile dikkate alınır. Birikmiş amortismanlar, ait oldukları kıymetin
bilanço tarihindeki değerinde düzeltme sonrasında ortaya çıkan artış oranı dikkate
alınarak düzeltilir.
Bu
işlemlerden doğan pasif kalemlere ait fark hesapları için (5) numaralı bendin
beşinci paragraf hükmü uygulanır.
8.
Maliye Bakanlığı;
a)
Mükellef veya meslek grupları ya da mükelleflerin aktif toplamları veya
ciroları itibarıyla; enflasyon düzeltmesinde toplulaştırılmış yöntemler
kullanılmasına izin vermeye, toplulaştırılmış yöntem uygulanabilecek kalemleri
belirlemeye,
b)
Mükellef veya meslek grupları ya da mükelleflerin aktif toplamları veya
ciroları itibarıyla hangi tür malî tabloların; enflasyon düzeltmesine tâbi
tutulup tutulmayacağını ve geçici vergi dönemlerinde düzeltilip
düzeltilmeyeceğini belirlemeye,
c)
(3) numaralı bentte yer almayan kıymetler için düzeltmeye esas alınacak tarihi
belirlemeye,
d)
Ortalama ticarî kredi faiz oranının tespitine ilişkin usul ve esasları tespit
etmeye,
e)
Bölgeler, sektörler, iş grupları, iş nevileri veya parasal olmayan kıymetler
itibarıyla döviz, altın ve benzeri değerleri esas alarak düzeltme yaptırmaya ve
günlük olarak belirlenen endeks veya değerleri kullandırmaya,
f)
Parasal ve parasal olmayan kıymetleri belirlemeye,
g)
Net parasal pozisyon kâr/zarar hesabı yaptırmaya,
h)
Enflasyon düzeltmesine ilişkin usul ve esasları belirlemeye,
Yetkilidir.
(5228
s.y. ile eklenen bent)
9.
Münhasıran sürekli olarak işlenmiş; altın, gümüş alım – satımı ve imali ile
iştigal eden mükellefler bu fıkranın (1) numaralı bendinde yer alan şartlara
bakılmaksızın enflasyon düzeltmesi yaparlar.
B)
Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim
ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Devlet İstatistik Enstitüsünün
Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış
oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığınca Resmî Gazete ile ilân edilir.
MADDE
3. -
213 sayılı Kanunun 315 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 315. - Mükellefler amortismana tâbi iktisadî kıymetlerini Maliye
Bakanlığının tespit ve ilân edeceği oranlar üzerinden itfa ederler. İlân
edilecek oranların tespitinde iktisadî kıymetlerin faydalı ömürleri dikkate
alınır.
MADDE
4. -
213 sayılı Kanunun mükerrer 315 inci maddesinin ikinci fıkrasının (1) numaralı
bendine aşağıdaki hüküm eklenmiş ve (2) numaralı bendi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
Enflasyon
düzeltmesi yapılan dönemlerde, üzerinden amortisman ayrılacak değer,
amortismana tâbi iktisadî kıymetin düzeltilmiş değerinden daha evvel ayrılmış
olan amortismanların toplamının taşınmış değerleri indirilmek suretiyle tespit
edilir.
2. Bu usulde uygulanacak amortisman oranı %
50’yi geçmemek üzere normal amortisman oranının iki katıdır. (Önceki hali :
normal amortisman oranının iki katıdır.)
MADDE
5. -
213 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.
GEÇİCİ MADDE 25. - 31.12.2003 tarihli bilançoda yer alan parasal olmayan kıymetler
aşağıdaki hükümlere göre, bu maddede hüküm bulunmayan hallerde ise Vergi Usul
Kanununun bu Kanunla değişik mükerrer 298 inci maddesinde yer alan hükümlere
göre düzeltilir:
a)
Düzeltme işlemi, Türkiye geneli için hesaplanan toptan eşya fiyatları genel
endeksi göz önünde bulundurularak Maliye Bakanlığınca belirlenen düzeltme
katsayıları kullanılarak yapılır. Düzeltme işlemi 1970 yılından itibaren
uygulanır. Bu yıldan önce aktif ve pasife giren kalemler 1970 yılında girmiş
kabul edilir.
b)
Maddî duran varlıklar maliyet bedeli, malî duran varlıklar ise alış bedeli
üzerinden düzeltmeye tâbi tutulur.
c)
Maddî duran varlıklar, malî duran varlıklar ve özel tükenmeye tâbi varlıklar
ile stokların maliyet veya alış bedelleri içinde yer alan ve tevsik edilebilen
reel olmayan finansman maliyeti, ilgili varlığın maliyet veya alış bedelinden
düşülür. Mükelleflerin reel olmayan finansman maliyetini tevsik edememeleri
halinde:
1)
Son beş hesap dönemi içinde aktife giren kıymetlerin maliyet bedeline dahil
edilen finansman giderlerinin reel olmayan kısımları; toplam finansman
maliyetlerine, ilgili döneme ait TEFE artış oranının dönem ortalama ticarî
kredi faiz oranına bölünmesi sonucunda belirlenen oranlar uygulanmak suretiyle
bulunan tutar, maliyet ve alış bedelinden düşülür.
2)
Söz konusu beş hesap döneminden önce aktife giren kıymetlerin maliyet bedeline
dahil edilen finansman giderleri maliyet veya alış bedellerinden düşülmez.
(5228
s.y. ile eklenen alt bent)
3)
Reel olmayan finansman maliyetinin tevsik edilebilir olması halinde de (1)
numaralı alt bentte belirtilen yöntem kullanılabilir. Amortisman süresi
bitmemiş olan kıymetlere ilişkin maliyet veya alış bedelinden düşülen reel
olmayan finansman maliyetinden amortisman ayrılmamış tutar, 2004 ve sonraki
dönemlerde, beş yılda ve eşit taksitte dönem kazancının tespitinde gider olarak
dikkate alınır.
d)
Birikmiş amortismanlar, ait oldukları kıymetin bilanço tarihindeki değerinde
düzeltme sonrasında ortaya çıkan artış oranı dikkate alınarak düzeltilir.
e)
Öz sermaye kalemlerinin düzeltilmesinde, 1.1.2004 tarihinden önce ayrılan
yeniden değerleme değer artış fonu gibi fonlar öz sermayeden düşülür. Bu ve
benzeri fonların sermayeye ilavesi nedeniyle oluşan sermaye artışları sermaye
artışı olarak dikkate alınmaz ve enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmaz.
f)
2003 yılı hesap dönemine ait beyannamede yer alan indirilemeyen geçmiş yıl malî zararları ile carî dönem
malî zararları matrahın tespitinde mukayyet değerleri ile dikkate alınır.
g)
31.12.2003 tarihli bilançonun düzeltilmiş aktif toplamından düzeltilmiş
sermaye, düzeltilmiş hisse senetleri ihraç primleri ve düzeltilmiş hisse senedi
iptal kârları ile borç toplamının çıkarılması sonucu bulunan fark, geçmiş
yıllar kâr/zararı hesabında gösterilir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl
kârı vergiye tâbi tutulmaz, geçmiş yıl zararı ise zarar olarak kabul edilmez.
Pasif
kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba
nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı
dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur.
ANCAK ÖZ SERMAYE KALEMLERİNE AİT ENFLASYON FARKLARI DÜZELTME SONUCU OLUŞAN
GEÇMİŞ YIL ZARARLARINA MAHSUP EDİLEBİLİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFLERİNCE
SERMAYEYE İLAVE EDİLEBİLİR; BU İŞLEMLER KAR DAĞITIMI SAYILMAZ. (Önceki hali : Ancak öz sermaye kalemlerine ait
enflasyon fark hesapları kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave
edilebilir, bu işlem kâr dağıtımı sayılmaz.)
h)
Sermaye Piyasası Kurulu ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun yüksek
enflasyon döneminde malî tabloların düzeltilmesine ilişkin düzenlemelerine göre
31.12.2003 tarihli bilançolarını düzeltmek zorunda olan mükellefler, söz konusu
bilançolarını bu madde uyarınca yeniden düzeltmeyebilirler.
(5228
s.y. ile eklenen cümle) Ancak bu şekilde düzeltme yapanlar, bu Kanuna göre
ayrılabilecek tutardan fazla amortisman ve karşılık ayıramaz.
ı)
Yıllara sarî inşaat ve onarma işlerine ait maliyet ve istihkak tutarları ile
ilgili olarak 31.12.2003 tarihinde oluşan düzeltme farkları işin bitiminde
kâr/zarar tutarının tespitinde dikkate alınmaz.
j)
2004 yılı hesap döneminden itibaren ilk defa bilanço esasına geçen mükellefler
bu maddede yer alan esaslara göre düzeltme yaparlar.
k)
Kendisine özel hesap dönemi tayin edilen mükelleflerde; 31.12.2003 tarihli
bilanço, 2004 yılı içinde biten hesap dönemi sonundaki bilançoyu, 2003 yılı
hesap dönemi, 2004 yılı içerisinde biten hesap dönemini, 1.1.2004 tarihi 2004
yılı içinde başlayan hesap döneminin başındaki tarihi ifade eder.
(5228
s.y. ile eklenen bent)
l)
Bu madde uyarınca düzeltilen kalemlerin elden çıkarılması halinde, bunlara
ilişkin enflasyon düzeltme farkları maliyet bedeli addolunur. Şu kadar ki, amortismana tabi olmayan
kıymetlerin düzeltilmiş değerinin altında bir bedelle satılması halinde,
düzeltilmiş değerle düzeltme öncesi değer arasındaki farka isabet eden zarar,
gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alınmaz.
GEÇİCİ
MADDE 26.
- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce aktife giren iktisadi kıymetler
hakkında aktife alındıkları yılda yürürlükte olan sürelere göre amortisman
ayrılmasına devam olunur.
MADDE 6. - 31.12.1960
tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 19 uncu maddesinin (2) ve (3)
numaralı fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
2. Yatırım indirimi istisnası
uygulamasına, istisnaya konu iktisadî kıymete ilişkin harcamaların yapıldığı
yılda başlanır ve indirilecek tutara ulaşılıncaya kadar devam olunur.
Yatırım harcamalarının yapıldığı yıla
ilişkin vergi matrahının tespitinde, kazancın yetersiz olması nedeniyle dikkate
alınamayan istisna tutarı, izleyen dönemlerde, bu dönemlerde Devlet İstatistik
Enstitüsü Toptan Eşya Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen artış oranında
artırılarak dikkate alınır.
3. Enflasyon düzeltmesi uygulanan
dönemlerde, yatırım indirimi istisnası tutarının hesaplanmasında amortismana
tâbi iktisadî kıymetin aktife alındığı hesap dönemi sonundaki düzeltilmiş
değeri esas alınır.
Ancak iktisadî kıymetin aktife alındığı
hesap döneminden önceki hesap dönemlerinde gerçekleşen harcamalar,
gerçekleştirildikleri dönem sonundaki düzeltilmiş değerleri ile dikkate alınır.
İzleyen dönemlerde enflasyon düzeltmesi nedeniyle bu harcamalardan kaynaklanan
farklar üzerinden yatırım indirimi istisnası hesaplanmaz.
MADDE 7. - 193 sayılı
Kanunun 43 üncü maddesinin (1) ve (2) numaralı bentleri aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
1. Yıl içinde birden fazla inşaat ve
onarma işinin birlikte yapılması halinde, her yıla ait müşterek genel giderler
bu işlere ait harcamaların (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde düzeltilmiş
tutarlarının) enflasyon düzeltmesine tâbi tutulmuş tutarlarının birbirine olan
nispeti dahilinde;
2. Yıl içinde tek veya birden fazla inşaat
ve onarma işinin bu madde şümulüne girmeyen işlerle birlikte yapılması halinde,
her yıla ait müşterek genel giderler, bu işlere ait harcamalar ile diğer işlere
ait satış ve hasılat tutarlarının (enflasyon düzeltmesi yapılan dönemlerde
bunların düzeltilmiş tutarlarının) birbirine olan nispeti dahilinde;
MADDE
8. -
193 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
GEÇİCİ
MADDE 65.
- Geçici 61 inci madde kapsamında yatırım indirimi istisnası uygulamasını
seçmiş olan mükellefler, bu tercihlerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten
sonra verilmesi gereken ilk geçici vergi beyannamesinin verilmesi gereken
tarihe kadar bağlı bulundukları vergi dairesine bildirimde bulunmak suretiyle
değiştirebilirler. Bu şekilde tercihlerini değiştiren mükellefler, 24.4.2003
tarihinden itibaren yaptıkları harcamalar (öngörülen harcamalar kapsamında daha
önce yatırım indirimi istisnasından yararlanmış harcamalar hariç)
için 19 uncu maddede
yer alan hükümler
çerçevesinde yatırım indirimi istisnasından yararlanabilirler. Tercihlerini
değiştirmeyen mükellefler ise, yatırım indirimi istisna tutarlarının
tespitinde, enflasyon düzeltmesi uygulaması sonucu yatırım indiriminden
yararlanan iktisadî kıymetlerle ilgili olarak oluşan düzeltme farklarını
dikkate alamazlar.
19
uncu madde kapsamında yatırım indirimi istisnası tutarlarının tespitinde 1.1.2004
tarihine kadar yapılan harcama tutarları düzeltilmiş değerleri ile dikkate
alınmaz.
MADDE
9. -
a) 4.1.1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 280 inci maddesinin son
fıkrası ve 319 uncu maddesi,
b)
31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun; 38 inci maddesinin
dördüncü ve beşinci fıkraları ile 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (8)
numaralı bendi ve 57 nci maddesinin son fıkrası,
c)
3.6.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 15 inci maddesinin
(13) numaralı bendi,
Yürürlükten
kaldırılmıştır.
GEÇİCİ
MADDE 1. –
31.12.2003 tarihi (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2004 yılında
biten hesap döneminin sonu) itibarıyla aktif toplamı 7,5 trilyon Türk Lirasını
veya hesap dönemine ait ciroları toplamı 15 trilyon Türk Lirasını aşmayan
mükelleflerden dileyenler, 2004 yılı (kendilerine özel hesap dönemi tayin
edilenlerde 2004 yılında biten hesap döneminden sonra başlayan hesap dönemine
ilişkin) geçici vergi dönemlerinde (( Önceki hali : Dileyen mükellefler, 2004
yılının (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2004 yılında biten
hesap döneminden sonra başlayan) ilk geçici vergi döneminde)) beyan edecekleri geçici vergi matrahının
tespitinde; enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümler yerine Vergi Usul Kanununun
bu Kanunla değiştirilmeden önceki değerleme hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu
ve Kurumlar Vergisi Kanununun bu Kanunla kaldırılan hükümlerini ve Vergi Usul
Kanununun 280 inci maddesinin bu Kanunla kaldırılan son fıkrasını dikkate
alırlar. Bu takdirde enflasyon düzeltmesinin dikkate alınmadığı hususu
beyannamede belirtilir. Beyanname verme süresi içinde bu hususu bildirmeyen
veya beyanname vermeyen mükelleflerin enflasyon düzeltmesine ilişkin hükümleri
dikkate almadıkları kabul edilir.
MADDE
10. -
Bu Kanunun;
a) 8 inci maddesi ve 2 nci maddesi ile değiştirilen Vergi Usul Kanununun
mükerrer 298 inci maddesinin (A) fıkrasının (8) numaralı bendi yayımı
tarihinde,
b)
Diğer maddeleri 1.1.2004 tarihinde,
Yürürlüğe girer.
MADDE
11. -
Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.