T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Gelirler Genel Müdürlüğü
VERGİ
USUL KANUNU SİRKÜLERİ /8
Konusu : Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması
Tarihi : 02.08.2004
Sayısı :
VUK-8/2004-6/Enflasyon Düzeltmesi Uygulaması-5
İlgili olduğu maddeler :
Vergi Usul Kanunu Mükerrer Madde 298,
Geçici Madde 25,
5024 Sayılı Kanun
Geçici Madde 1, 5228
Sayılı Kanun Madde 59
1. Giriş
31/7/2004 tarih ve 25539 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanan 5228 sayılı Kanunun 59 uncu maddesiyle değiştirilen 5024
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi uyarınca 31/12/2003 tarihli bilançolarını
düzeltecek ve 2004 yılının geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi
yapacak olan mükelleflerin gerçekleştirecekleri işlemler bu sirkülerin konusunu
oluşturmaktadır.
2. 31/12/2003 Tarihli Bilançoların
Düzeltilmesi ve 2004 Yılının Geçici Vergi Dönemlerinde Enflasyon Düzeltmesi
Yapılması
7/4/2004 tarih ve 4 sıra numaralı
Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde, 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesinde
yer alan hükme göre dileyen mükelleflerin, 2004 yılının ilk geçici vergi
döneminde enflasyon düzeltmesi yapmayabilecekleri ve 31/12/2003 tarihli
bilançolarını da bu dönemde enflasyon düzeltmesine tabi tutmayabilecekleri
açıklanmıştı.
Ancak, 5228 sayılı Kanunun 59 uncu
maddesiyle 5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi değiştirilmiştir. Yapılan
değişiklikle, 31/12/2003 tarihi (Kendilerine özel hesap dönemi tayin
edilenlerde 2004 yılında biten hesap döneminin sonu) itibariyle aktif toplamı
7,5 trilyon Türk Lirasını veya hesap dönemine ait ciroları toplamı 15 trilyon
Türk Lirasını aşmayan mükellefler, dilemeleri halinde (31/12/2003 tarihli
bilançoları da dahil olmak üzere) 2004 yılına ilişkin geçici vergi dönemlerinde
enflasyon düzeltmesi yapmayabileceklerdir. Bir başka deyişle anılan tarih
itibariyle aktif toplamı 7,5 trilyon Türk Lirasını ve hesap dönemine ait
ciroları toplamı 15 trilyon Türk Lirasını aşan (yani her iki limiti de geçen) mükelleflerin
2004 yılına ilişkin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmaları
zorunludur.
Madde hükmünde yer alan aktif toplamı
ibaresi, Vergi Usul Kanununun 175 ve mükerrer 257 nci
maddeleri uyarınca tespit edilen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap
planına ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslara uygun olarak
düzenlenmiş bilançonun aktifinde yer alan işletme varlıklarından oluşan net
aktifi; ciro toplamları ibaresi, aynı mevzuata uygun olarak düzenlenmiş gelir
tablosunda yer alan, satılan mal ya da hizmetler karşılığında alınan ya da
tahakkuk ettirilen tutarlardan oluşan gayri safi hasılatı ifade etmektedir.
Bu açıklamalar çerçevesinde, maddede
belirtilen limitlerden herhangi birini aşmayan mükelleflerden dileyenler,
31/12/2003 tarihli bilançolarını 2004 yılının ikinci geçici vergi döneminde
enflasyon düzeltmesine tabi tutmaksızın, beyan edecekleri geçici vergi
matrahlarını Vergi Usul Kanununun 5024 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki
değerleme hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununun bu
Kanunla kaldırılan hükümleri ve Vergi Usul Kanununun 280 inci
maddesinin bu Kanunla kaldırılan son fıkrasını dikkate alarak tespit
edeceklerdir. Bu yönde işlem yapanlar enflasyon düzeltmesi yapmadıklarını
beyannamelerinde belirteceklerdir. Beyanname verme süresi içinde bu hususu
bildirmeyen veya beyanname vermeyen mükelleflerin enflasyon düzeltmesine
ilişkin hükümleri dikkate almadıkları kabul edilecektir.
3. İlk Geçici Vergi Döneminde Enflasyon
Düzeltmesi Yapılması
2004 yılının 1 inci geçici vergi döneminde
5024 sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi hükmünden faydalanmayarak 31/12/2003
tarihli bilançolarını düzelten mükellefler, 2004 yılının ikinci ve takip eden
geçici vergi dönemleri itibariyle de enflasyon düzeltmesi yapmaya devam
edeceklerdir.
4. Enflasyon Düzeltmesinin Kayıt Zamanı
Gelir veya kurumlar vergisi
mükelleflerinden, 2004 yılı ilk geçici vergi döneminde 31/12/2003 tarihli
bilançolarını düzelterek beyannamelerini 5024 sayılı Kanunla değişik hükümler
çerçevesinde verenler ile 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik
geçici 1 inci maddesinde belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon
düzeltmesi yapmak zorunda olan (veya aşmasa da ihtiyarilikten yararlanmayıp
düzeltme yapmak isteyen) mükelleflerin, 2004 yılının ikinci geçici vergi
dönemine ait beyannamelerinin verilme süreleri, 5228 sayılı Kanunla değişik
Vergi Usul Kanununun 17
nci maddesinin Bakanlığımıza verdiği yetkiye istinaden 25/08/2004 günü mesai
saati sonuna kadar uzatılmıştır. Dolayısıyla beyanname verme süresi uzatılan
vergilerin anılan tarihe kadar ödenebileceği de tabiidir.
Bu nedenle anılan mükellefler, ikinci geçici
vergi dönemine ait beyannamelerinin verilme tarihi olan 25 Ağustos 2004
tarihine kadar düzeltme işlemini yapacaklar ve düzeltmelerin yapıldığı tarih
itibariyle defter kayıtlarına intikal ettireceklerdir.
Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerinden,
5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde yer
alan limitleri aşmayan ve düzeltme yapmama yönündeki ihtiyarilikten yararlanmak
isteyenler ise 2004 yılının dördüncü geçici vergi dönemi beyannamesinin verilme
süresi olan 10 Şubat 2005 tarihine kadar düzeltme işlemini yapacaklar ve
düzeltmelerin yapıldığı tarih itibariyle defter kayıtlarına intikal
ettireceklerdir.
5. 2004 Yılı Geçici Vergi Dönemlerinde
Verilecek Geçici Vergi Beyannameleri Ekinde Yer Alacak Bilanço
Gelir veya kurumlar vergisi
mükelleflerinden, 5024 sayılı Kanunun 5228 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci
maddesinde belirtilen limitleri aşmaları nedeniyle enflasyon düzeltmesi yapmak
zorunda olanlar, verecekleri geçici vergi beyannamelerine (geçici vergi dönemine
ait) düzeltilmiş bilançolarını da ekleyeceklerdir.
6. Özel Hesap Dönemine Sahip Olanlar
Vergi Usul Kanununun 174 üncü
maddesinde, kendisine özel hesap dönemi tayin edilenlerin ticari ve zirai
kazançlarının, hesap dönemlerinin kapandığı takvim yılının kazancı sayılacağı
belirtilmiştir. Diğer taraftan 5024 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanununa eklenen
geçici 25 inci maddenin (k) bendine göre kendisine özel hesap dönemi tayin
edilen mükellefler için;
31/12/2003 tarihli bilanço, 2004 yılı içinde
biten hesap dönemi sonundaki bilançoyu,
2003 yılı hesap dönemi, 2004 yılı içinde
biten hesap dönemini,
1/1/2004 tarihi 2004 yılı içinde başlayan
hesap döneminin başındaki tarihi
ifade etmektedir. Bu nedenle kendisine özel
hesap dönemi tayin edilmiş olan mükelleflerin, bu sirkülerle yapılan
açıklamaları, anılan tarihleri göz önünde bulundurarak değerlendirmeleri
gerekmektedir.
Duyurulur.